Er bestaan verschillende soorten monumenten en gebouwen en objecten met een bijzondere monumentale betekenis. Daarnaast hebben we in het centrum van Doesburg te maken met ‘Beschermd stadsgezicht’. Hier worden de verschillende begrippen toegelicht.
Rijksmonumenten waren tot 2011 monumenten van nationaal belang die tenminste 50 jaar oud zijn. Met ingang van januari 2011 is de leeftijdsgrens vervallen. Rijksmonumenten worden door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aangewezen en zijn beschermd op basis van de Monumentenwet 1988. In de gemeente Doesburg zijn 159 gebouwen aangewezen als Rijksmonument. Met deze link kunt u de lijst van rijksmonumenten in Doesburg opvragen.
De ANWB draagt, in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed exclusief zorg voor productie, distributie en verkoop van de nieuwe monumentenborden. Eigenaren van monumenten kunnen de nieuwe borden bestellen bij de ANWB. Deze is verkrijgbaar via de ANWB. Voor Doesburg bestaat hiervoor een Doesburgse variant, zie monumentschildjes
Gemeentelijke monumenten zijn panden of objecten die van belang zijn wegens hun schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde op plaatselijk niveau. Deze panden of objecten kunnen op grond van de gemeentelijke Erfgoedverordening worden aangewezen als gemeentelijk monument. Voor gemeentelijke monumenten geldt ook geen leeftijdsgrens. In de gemeente Doesburg zijn 230 gebouwen aangewezen als Gemeentelijk monument. De gemeente Doesburg wil haar cultureel erfgoed bewaren en versterken en de monumentenzorg intensiveren. Daarom is in opdracht van de gemeente een inventarisatie gemaakt van mogelijk waardevolle panden en deze zijn op deze lijst geplaatst. Al deze panden (en ook de panden die al monument zijn) hebben inmiddels door middel van kleuren een waardering gekregen op de Cultuurhistorische Waardenkaart (die zowel digitaal als bij de gemeente raadpleegbaar is). Het college en de gemeenteraad hebben een groot aantal van deze panden aangewezen als gemeentelijk monument om de cultuurhistorische waarden te beschermen.
Sherman-tank bij de IJsselbrug
In 2016 is de brug bij Doesburg door Rijkswaterstaat gerenoveerd. De brug heeft na afronding van de werkzaamheden ook een nieuwe naam gekregen: Ver Huell-brug. (vernoemd naar Alexander Willem Maurits Carel Ver Huell, een Nederlands tekenaar en schrijver, geboren te Doesburg, 7 maart 1822 , overleden te Arnhem, 28 mei 1897. Bij testament had hij geld nagelaten om een vaste oeververbinding bij Doesburg te realiseren. In 1952 werd die brug geopend. De IJsselbrug vormde een strategisch belangrijk object tijdens de Koude Oorlog.
In de vijftiger jaren van de vorige eeuw heeft de Nederlandse regering op verzoek van de NAVO (opnieuw) een IJssellinie aangelegd om de dreiging van de toenmalige Sovjet-Unie te weerstaan. Als onderdeel van die linie is langs de N317 nabij de IJsselbrug bij Doesburg o.a. een Amerikaanse Sherman-tank ingegraven en in beton gegoten. Alleen de koepel daarvan is nog zichtbaar. De tankloop was verwijderd, evenals de motor. Daardoor was er ruimte voor een bemanning van vier infanteristen, die vanuit de koepel een machinegeweer konden bedienen.
Begin september 2016 hebben vrijwilligers van de Monumentenvereniging Doesburg en van de stichting Menno van Coehoorn (deze laatste zet zich in voor het behoud van militair erfgoed) de ingegraven Sherman-tank bij de IJsselbrug een opfrisbeurt gegeven. De koepel en de betonnen fundering zijn schoongemaakt en de begroeiing er omheen is verwijderd. Daarna heeft de tankkoepel weer een keurig legergroen verfje gekregen. De verf werd door Defensie ter beschikking gesteld voor dit goede doel. Dit belangrijke relict uit de Koude Oorlog is nu weer goed zichtbaar en blijft bewaard om ons te herinneren aan een spannende periode uit onze recente geschiedenis.
De binnenstad van Doesburg is een door het rijk aangewezen ‘beschermd stadsgezicht’. In 1974 is het centrum door de minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk en de staatssecretaris van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aangewezen als beschermd stadsgezicht. Via deze link vindt u het aanwijzingsbesluit en plattegrond stadsgezicht Doesburg.
De status van beschermd stadsgezicht is een erkenning van de monumentale kwaliteit van onze historische binnenstad. De doelstelling is om de monumentale kwaliteit van de historische binnenstad zo goed mogelijk te bewaren. Dat brengt een aantal beperkingen met zich mee. Zo is het verboden om zonder een omgevingsvergunning veranderingen en/of wijzigingen aan te brengen binnen het gebied van het rijks beschermd stadsgezicht. Het vergunningvrij bouwen, behalve het normale onderhoud, is niet van toepassing binnen het beschermde stadsgezicht. Meestal is een omgevingsvergunning nodig.
Rijksmonumenten waren tot 2011 monumenten van nationaal belang die tenminste 50 jaar oud zijn. Met ingang van januari 2011 is de leeftijdsgrens vervallen. Rijksmonumenten worden door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aangewezen en zijn beschermd op basis van de Monumentenwet 1988. In de gemeente Doesburg zijn 159 gebouwen aangewezen als Rijksmonument. Met deze link kunt u de lijst van rijksmonumenten in Doesburg opvragen.
De ANWB draagt, in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed exclusief zorg voor productie, distributie en verkoop van de nieuwe monumentenborden. Eigenaren van monumenten kunnen de nieuwe borden bestellen bij de ANWB. Deze is verkrijgbaar via de ANWB. Voor Doesburg bestaat hiervoor een Doesburgse variant, zie monumentschildjes
Gemeentelijke monumenten zijn panden of objecten die van belang zijn wegens hun schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde op plaatselijk niveau. Deze panden of objecten kunnen op grond van de gemeentelijke Erfgoedverordening worden aangewezen als gemeentelijk monument. Voor gemeentelijke monumenten geldt ook geen leeftijdsgrens. In de gemeente Doesburg zijn 230 gebouwen aangewezen als Gemeentelijk monument. De gemeente Doesburg wil haar cultureel erfgoed bewaren en versterken en de monumentenzorg intensiveren. Daarom is in opdracht van de gemeente een inventarisatie gemaakt van mogelijk waardevolle panden en deze zijn op deze lijst geplaatst. Al deze panden (en ook de panden die al monument zijn) hebben inmiddels door middel van kleuren een waardering gekregen op de Cultuurhistorische Waardenkaart (die zowel digitaal als bij de gemeente raadpleegbaar is). Het college en de gemeenteraad hebben een groot aantal van deze panden aangewezen als gemeentelijk monument om de cultuurhistorische waarden te beschermen.
Sherman-tank bij de IJsselbrug
In 2016 is de brug bij Doesburg door Rijkswaterstaat gerenoveerd. De brug heeft na afronding van de werkzaamheden ook een nieuwe naam gekregen: Ver Huell-brug. (vernoemd naar Alexander Willem Maurits Carel Ver Huell, een Nederlands tekenaar en schrijver, geboren te Doesburg, 7 maart 1822 , overleden te Arnhem, 28 mei 1897. Bij testament had hij geld nagelaten om een vaste oeververbinding bij Doesburg te realiseren. In 1952 werd die brug geopend. De IJsselbrug vormde een strategisch belangrijk object tijdens de Koude Oorlog.
In de vijftiger jaren van de vorige eeuw heeft de Nederlandse regering op verzoek van de NAVO (opnieuw) een IJssellinie aangelegd om de dreiging van de toenmalige Sovjet-Unie te weerstaan. Als onderdeel van die linie is langs de N317 nabij de IJsselbrug bij Doesburg o.a. een Amerikaanse Sherman-tank ingegraven en in beton gegoten. Alleen de koepel daarvan is nog zichtbaar. De tankloop was verwijderd, evenals de motor. Daardoor was er ruimte voor een bemanning van vier infanteristen, die vanuit de koepel een machinegeweer konden bedienen.
Begin september 2016 hebben vrijwilligers van de Monumentenvereniging Doesburg en van de stichting Menno van Coehoorn (deze laatste zet zich in voor het behoud van militair erfgoed) de ingegraven Sherman-tank bij de IJsselbrug een opfrisbeurt gegeven. De koepel en de betonnen fundering zijn schoongemaakt en de begroeiing er omheen is verwijderd. Daarna heeft de tankkoepel weer een keurig legergroen verfje gekregen. De verf werd door Defensie ter beschikking gesteld voor dit goede doel. Dit belangrijke relict uit de Koude Oorlog is nu weer goed zichtbaar en blijft bewaard om ons te herinneren aan een spannende periode uit onze recente geschiedenis.
De binnenstad van Doesburg is een door het rijk aangewezen ‘beschermd stadsgezicht’. In 1974 is het centrum door de minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk en de staatssecretaris van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aangewezen als beschermd stadsgezicht. Via deze link vindt u het aanwijzingsbesluit en plattegrond stadsgezicht Doesburg.
De status van beschermd stadsgezicht is een erkenning van de monumentale kwaliteit van onze historische binnenstad. De doelstelling is om de monumentale kwaliteit van de historische binnenstad zo goed mogelijk te bewaren. Dat brengt een aantal beperkingen met zich mee. Zo is het verboden om zonder een omgevingsvergunning veranderingen en/of wijzigingen aan te brengen binnen het gebied van het rijks beschermd stadsgezicht. Het vergunningvrij bouwen, behalve het normale onderhoud, is niet van toepassing binnen het beschermde stadsgezicht. Meestal is een omgevingsvergunning nodig.
