Het verduurzamen van monumenten gericht op het verminderen van het energieverbruik is niet altijd eenvoudig. Er zijn meestal geen spouwmuren, de ramen zijn voorzien van getrokken glas, door allerlei naden en kieren ontstaat ‘natuurlijke ventilatie’ en er is sprake van een vochtbalans die al dan niet voor overlast zorgt. Echter, bij een modern huis zijn de meeste verduurzamingsmaatregelen al tijdens de bouw in de woning opgenomen; bij een monument gebeurt dit altijd achteraf. Dit beperkt de keuze uit maatregelen en materialen, maar er blijft nog genoeg over om verduurzaming en energiebesparing bij een monument uitgebreid aan te pakken.
Monument van Morgen
De stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (Stichting ERM) heeft 4 video’s gemaakt en op haar website geplaatst die het verduurzamen van monumenten op een heldere wijze toelichten. Daarin wordt voor monumenten-eigenaren, toezichthouders of uitvoerders specifieke kennis over verduurzaming van monumenten gepresenteerd. De rode draad is de balans te vinden tussen verduurzaming en behoud van de cultuurhistorische waarden. De opbouw van de vier video’s is van breed – het opstellen van ambities – tot diep – de keuze in specifieke isolatiematerialen. Daarbij komen allerlei dilemma’s aan de orde en de keuzes die men daarin kan of moet maken. Klik op onderstaande afbeeldingen om de video’s te bekijken.
Besparing energie
De verwarming van een huis is de grootste kostenpost. Bij een conventionele cv-ketel verdwijnt veel warmte door de schoorsteen. Is de ketel ouder dan 10-15 jaar dan loont
het de moeite om deze te vervangen door een nieuwe HR ketel en deze in te regelen met een zo laag mogelijke temperatuur voor de verwarming. Voor warm tapwater moet de temperatuur bij het tappunt minstens 60° C. bedragen in verband met het risico van legionellabesmetting.
Warmtepompen zijn tot nu toe (2023) minder of niet geschikt voor monumenten. Er worden echter nog steeds nieuwe warmtepompen en andere systemen ontwikkeld, waardoor er de komende jaren wellicht meer geschikte oplossingen voor monumenten op de markt komen. Warmtepompen zijn nu vaak minder of niet geschikt omdat deze alleen goed functioneren in optimaal geïsoleerde huizen. Ook gaat een deel van de ‘besparingswinst’ op aan het (veel) hogere stroomverbruik door een warmtepomp. Kunnen op het monument een beperkt aantal of helemaal geen zonnepanelen worden geplaatst, dan moet het toepassen van een warmtepomp zeker goed worden doorgerekend.
In 2023 heeft de gemeente Doesburg in het kader van de Expositie ‘Monumenten verduurzamen’ een magazine uitgebracht over het verduurzamen van monumenten. Hierin vindt u veel actuele informatie over voorbereiding, aanpak en uitvoering van verduurzamen van monumenten en het beperken van het energieverbruik. Het magazine kunt u hier downloaden.
Ook het Regionaal Energieloket geeft veel informatie over het verduurzamen en energie besparen bij monumenten.